Dynamisch drakenraster in beton
Bijna alle gebouwen die in ons brute standaardwerk BRUUT atlas van het brutalisme in Nederland staan, heb ik inmiddels met eigen ogen gezien. Voor een nieuw te schrijven boek ga ik ‘alle’ tuindorpen van Nederland langs. En als ik daar dan toch ben, bezoek ik gelijk de lokale ‘bruutjes’ die ik nog niet live heb gezien. Recent nog de oude bieb en het station van Doetinchem en al wat langer terug de Adventskerk in Aerdenhout. Onlangs maakte ik een rondwandeling om Sittard. Op de terugweg naar de stad kwamen we toevallig langs het stadskantoor van Sittard met een zwierig betonraster als gevel. Ik had het gebouw nog nooit gezien. In BRUUT kreeg het 3 sterren. Daar had wellicht nog een ster bij gekund, moet ik bij nadere beschouwing zeggen.
De gevel met zijn drakenschubben is prachtig, zeker nu die zo beschenen wordt door avondlijk strijklicht. Frontaal levert dat een strak en sterk patroon op, van opzij lijkt het een golvende zee van beton. Ik kan me niet heugen eerder zo’n uitgesproken dynamisch betonraster te hebben gezien. Wat ook pleit voor een bruut waarderingssterretje erbij, is de zij-ingang, een blokkig ding in glas en zichtbeton, waarvan een deel in ouderwets béton brut is gebouwd, met de planken van de bekisting luid en duidelijk zichtbaar.
Hoe kwam dit gebouw hier tot stand? Sittard had al een Stadhuis, ontworpen door Carl Weber in neo-gotische stijl. Het stadsbestuur wilde mee in de vaart der volkeren en de winkelconcurrentie van Geleen verslaan. De historische binnenstad paste slecht bij de wilde nieuwe plannen. Het Stadhuis werd afgebroken om plaats te maken voor een modernistisch betonnen warenhuis van Vroom & Dreesmann. Ook werd de wat verpauperde maar schilderachtige buurt Klein Venetië – schattige huisjes langs stroompje met watermolens – met de grond gelijk gemaakt. Een collectief trauma was geboren, dit was een historische miskleun van formaat. Wethouder Noël Lebens (CDA) noemt het zelfs “het verdriet van Sittard”.
Na het faillissement van V&D staat het gebouw er helemaal treurig bij met zijn betontranen. Betonerend detonerend met de overige bebouwing. Er zijn al langer plannen om de miskleun recht te zetten. De gemeente overweegt een reconstructie van de verdwenen stadhuisgevel, de inwoners van Sittard denken mee over de plannen. Een collectief trauma bestrijd je collectief. Maar veel schot zit er niet in. Plannen van gerenommeerde bureaus als diederendirrix en Mecanoo verdwenen in onbekende lades. L1 kopte in januari 2024: ‘van droomplan naar uitstelproject‘.
Het V&D-gebouw wordt gezien als het lelijkste gebouw van Sittard. Of het nieuwe Stadskantoor wel de handjes op elkaar kreeg, ik waag het te betwijfelen. Sinds 1974 is het huidige Stadskantoor aan het Hub Dassenplein – genoemd naar de toenmalige burgemeester – het bestuurscentrum van – tegenwoordig – Sittard-Geleen. Het kantoor van zes verdiepingen hoog werd ontworpen door architectenbureau Swinkels & Salemans. Anton Swinkels was al overleden toen het Stadskantoor werd geopend.
De enigszins uitstekende gevel is bekleed met met betonelementen van de firma Muyres uit Sittard. Ze doen ongetwijfeld ook dienst als zonbrekers. Een fors uitgevallen luifel maakt het plaatje af. De fonteinen zijn verdwenen. Het was nog een hele toer die te laten klateren bij de opening op 30 augustus 1974. Burgemeester Dassen zag daar dat het goed was. Hij zag een gebouw ontdaan van alle luxe: geen klatergoud, wel functioneel.
Stadskantoor Sittard
➜ Architect: Bart Salemans en Anton Swinkels
➜ Bouw: 1974
➜ Adres: Hub Dassenplein 1, Sittard
➜ Huidig gebruik: Stadskantoor Sittard-Geleen
➜ ★★★★
Oostblog 
